Διακρίσεις –Επιτεύγματα

Η Σοφία Δρακοπούλου, δευτεροετής διδακτορική φοιτήτρια, στην ερευνητική ομάδα του Καθ. Νικόλαου Θωμαΐδη του Εργ. Αναλυτικής Χημείας, κέρδισε το βραβείο καλύτερου poster για την εργασία της σχετικά με την αυθεντικότητα του ελαιολάδου, στο 9ο Συνέδριο Recent Advances in Food Analysis (RAFA 2019), που διεξήχθη μεταξύ 5-8 Νοέμβρη στην Πράγα, Τσεχία. Η ερευνητική εργασία με τίτλο “Potential of Ion Mobility combined with LC-HRMS in Food Authenticity Studies: Identification and Characterization of Secoiridoids Isomers found in Greek Extra Virgin Olive Oil” (Sofia K. Drakopoulou, Dimitrios E. Damalas, Carsten Baessmann, Nikolaos S. Thomaidis), συγκαταλέχθηκε στα καλύτερα 7 posters που βραβεύτηκαν από τα 500 posters που συμμετείχαν συνολικά.
Η ερευνητική της εργασία εστιάζει στην ταυτοποίηση και το διαχωρισμό των ισομερών ενώσεων που απαντώνται στο ελαιόλαδο, και θεωρούνται υψίστης σημασίας για το σχετικό ισχυρισμό υγείας. Για το διαχωρισμό των ισομερών, εφαρμόστηκε η προηγμένη τεχνολογία του Trapped Ion Mobility συζευγμένη σε αναλυτη μάζας Q-TOF, αναπτυγμένη από τη Bruker, ενώ περιγράφηκε επίσης πρωτότυπη αναλυτική μεθοδολογία για τη δομική ταυτοποίηση των ενώσεων του ελαιολάδου.
Η εργασία της, που παρουσιάστηκε στο εν λόγω συνέδριο, αποτελεί μέρος της διδακτορικής της διατριβής, η οποία περιλαμβάνει την ανάπτυξη προηγμένων μεθόδων Φασματομετρίας Μάζας Υψηλής Διακριτικής Ικανότητας για τον ενδελεχή χαρακτηρισμό του ελαιολάδου και την ταυτοποίηση νέων βιοδραστικών μορίων στα τρόφιμα εθνικής προτεραιότητας και στην τεκμηρίωση της αυθεντικότητας τους.

Η Σοφία Δρακοπούλου παραλαμβάνει το βραβείο κατά την τελετή λήξης του Συνεδρίου RAFA 2019

Το «Ραντάρ Καινοτομίας» (Innovation Radar) είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εντοπίζει καινοτομίες υψηλού δυναμικού σε έρευνα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2019, για το Βραβείο του «Ραντάρ Καινοτομίας» διαγωνίστηκαν 36 από τα πλέον καινοτόμα έργα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε τέσσερις κατηγορίες.

Το έργο LUΜIBLAST: A paradigm shift in cancer therapy – using mitochondria-powered chemiluminescence to non-invasively treat inaccessible tumours, κέρδισε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία «Καινοτόμος Επιστήμη 2019».

Το έργο LUMIBLAST στοχεύει στην ανάπτυξη μιας πρωτοποριακής θεραπείας που θα αντιμετωπίζει, με μη επεμβατικό τρόπο, δύσκολα προσεγγίσιμους καρκινικούς όγκους, όπως το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα (glioblastoma multiforme / κακοήθης όγκος εγκεφάλου). Η συγκεκριμένη θεραπεία, θα χρησιμοποιεί την ίδια την ενέργεια που παράγεται από τα μιτοχόνδρια των καρκινικών κυττάρων για την αυτοτροφοδοτούμενη καταστροφή τους. Στόχος της ερευνητικής ομάδας του ΕΚΠΑ που συμμετέχει στο LUΜIBLAST είναι ο σχεδιασμός και η σύνθεση των καινοτόμων μορίων που θα επιτυγχάνουν την θεραπεία αυτή.

Εκτός από την ερευνητική ομάδα του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ, με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Επίκουρο Καθηγητή Γεώργιο Χ. Βουγιουκαλάκη, στο ερευνητικό πρόγραμμα LUMIBLAST συμμετέχουν ερευνητικές ομάδες από το Oslo University Hospital (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Prof. K. Berg), το Universitat Politècnica de València (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Prof. M. Miranda), το University of Oslo – School of Pharmacy (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Prof. H. H. Tønnesen), καθώς και η εταιρία Knight Scientific Limited από το Ηνωμένο Βασίλειο (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Dr. J. Knight). Η καινοτομία LUΜIBLAST έχει ήδη υποβληθεί προς κατοχύρωση, ως διεθνές δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στο οποίο συν-εφευρέτες είναι ερευνητές από το ΕΚΠΑ, το Oslo University Hospital και το Universitat Politècnica de València.

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του έργου LUΜIBLAST http://www.lumiblast.eu/ και στην ιστοσελίδα της ερευνητικής ομάδας του Επίκουρου Καθηγητή Γεωργίου Χ. Βουγιουκαλάκη http://users.uoa.gr/~vougiouk

Η Μαρία Δρόσου, δευτεροετής υποψήφια διδάκτωρ στην ερευνητική ομάδα της Καθ. Χριστιάνας Μητσοπούλου, βραβεύτηκε με το  Physical Chemistry Chemical Physics Poster Prize στο θερινό Σχολείο: ‘Electronic Structure and Spectroscopy of Transition Metal Complexes’, που έγινε από 29 Σεπτεμβρίου – 4 Οκτωβρίου 2019 στο Gelsenkirchen, Γερμανία και το οποίο παρακολούθησαν 80 νέοι ερευνητές. Το θερινό σχολείο διοργανώθηκε από κοινού από τους Καθ. Frank Neese και τους Δρ. Serena DeBeer και D. Pantazis που εργάζονται στα Ινστιστούτα Mülheim Max-Planck (MPI für Chemische Energiekonversion and MPI für Kohlenforschung). (https://summerschool.cec.mpg.de/index.php?id=1202). Επίσης υποστηρίχθηκε από την Επιτροπή Έκδοσης του περιοδικού Physical Chemistry Chemical Physics (PCCP) της Royal Society of Chemistry.

Το θερινό σχολείο επικεντρώθηκε κυρίως στον τρόπο με τον οποίο ο συνδυασμός φασματοσκοπικών τεχνικών με την κβαντική χημεία και τον υπολογισμό υψηλού επιπέδου χρησιμοποιείται στη χημεία μεταβατικών μετάλλων. Αυτός ο συνδυασμός αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο των σύγχρονων μοριακών επιστημών, διότι οδηγεί σε πρωτοποριακές έρευνες σε τομείς που εκτείνονται από την Ανόργανη Χημεία έως τη Βιοχημεία και από την Κατάλυση έως την Ενέργεια.

Η εργασία της -που βραβεύτηκε- είχε τίτλο: ‘DFT Studies on the Mechanism of Hydrogen Evolution Catalyzed by Nickel Thiolates’ (M. Drosou, A. Zarkadoulas, F. Kamatsos, C. A. Mitsopoulou), και είναι μέρος της έρευνας της για τη Διδακτορική της Διατριβή, η οποία περιλαμβάνει DFT and ab initio υπολογισμούς για την επίλυση του μηχανισμού αντιδράσεων παραγωγής υδρογόνου (HER) χρησιμοποιώντας καταλύτες με μη-ευγενή και άφθονα μεταλλικά σύμπλοκα στην Φωτοκατάλυση (ορατή περιοχή του ηλιακού φάσματος, μετατροπή ηλιακής ενέργειας σε χημική) και την Ηλεκτροκατάλυση (μετατροπή ηλεκτρικής ενέργειας σε χημική).

Το 6^th Panhellenic Symposium with International Participation έλαβε χώρα στην Αθήνα στις 18-20 Οκτωβρίου 2019. Στο συνέδριο συμμετείχαν ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό οι οποίοι παρουσίασαν τα τρέχοντα αποτελέσματά τους στα πλαίσια της Πράσινης Χημείας και της Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Η ερευνητική ομάδα του Αναπληρωτή Καθηγητή Ιωάννη Παπαευσταθίου συμμετείχε στο συμπόσιο με δύο αναρτημένες εργασίες (posters P20 και P21). Η αναρτημένη εργασία με τίτλο “An oxalamide Ba-MOF for the effective sorption and detection of Cr(VI) in aqueous media” που εκπονήθηκε στο Εργαστήριο Ανόργανης Χημείας του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ, την οποία παρουσίασε ο μεταπτυχιακός φοιτητής του Τμήματός μας, κ. Φίλιππος Κολιοπάνος, ο οποίος παρακολουθεί το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών “Ανόργανη Χημεία και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία” τιμήθηκε με ένα από τα τρία βραβεία καλύτερης αναρτημένης εργασίας. Η εν λόγω εργασία παρουσίασε αδημοσίευτα αποτελέσματα της ερευνητικής ομάδας του κ. Παπαευσταθίου. Πιο συγκεκριμένα, στη βραβευθείσα εργασία παρουσιάσθηκε μία νέα Μεταλλο-Οργανική Κατασκευή (Metal-Organic Framework, MOF) η οποία βασίζεται σε ιόντα Ba²⁺ και οξαλαμιδικούς δι-ισοφθαλικούς υποκαταστάτες και παρουσιάζει μόνιμο πορώδες, είναι αδιάλυτη στο νερό διατηρώντας παράλληλα την κρυσταλλική της δομή και το πορώδες της και είναι ικανή να ροφά και να απομακρύνει σημαντικές ποσότητες χρωμικών ανιόντων (CrO₄^2–) από μολυσμένα ύδατα. Παράλληλα, η εν λόγω φθορίζουσα MOF μπορεί να ανιχνεύσει, μέσω της μεταβολής τόσο της έντασης όσο και του μήκους κύματος του φθορισμού της, την παρουσία πολύ μικρών συγκεντρώσεων των επιβλαβών χρωμικών ανιόντων σε υδατικά διαλύματα.

Η ερευνητική εργασία των Κωνσταντίνου Βορεάκου, Laurent Devel και Δημητρίου Γεωργιάδη με τίτλο «Late-Stage Diversification of Phosphinic Dehydroalanine Pseudopeptides Based on a Giese-Type Radical C-Alkylation Strategy» που εκπονήθηκε στο Εργαστήριο Οργανικής Χημείας του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ από την Ερευνητική Ομάδα του Αναπλ. Καθηγητή Δ. Γεωργιάδη και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Organic Letters, έλαβε διπλή διάκριση τον Ιούνιο του 2019. Συγκεκριμένα, η εργασία αποτελεί το θέμα του εξώφυλλου του Organic Letters για τον Ιούνιο 2019 (τεύχος 12), έπειτα από πρόσκληση του Editor-In-Chief, Καθηγητή Erick M. Carreira. Το Organic Letters είναι το επιστημονικό περιοδικό με τον υψηλότερο συντελεστή απήχησης (Impact Factor: 6.5) στο πεδίο της Οργανικής Χημείας και εκδίδεται από την American Chemical Society τα τελευταία 20 χρόνια. Επίσης, η ερευνητική εργασία του Εργαστηρίου Οργανικής Χημείας επελέγη και συμπεριελήφθη στο τεύχος Ιουνίου 2019 της επιστημονικής επιθεώρησης Synfacts που εντοπίζει, αξιολογεί και εμπλουτίζει με σχόλια από ειδικούς τις σημαντικότερες εργασίες Οργανικής Χημείας από την πρόσφατη βιβλιογραφία. Η εργασία επελέγη και σχολιάζεται από τον Καθηγητή Dirk Trauner από το New York University, USA.

Το θέμα της εργασίας αφορά σε μια νέα συνθετική μεθοδολογία που επιτρέπει την εύκολη διαφοροποίηση ψευδοπεπτιδικών σκελετών φωσφινικού τύπου, ενώσεις που έχουν βρει ευρεία εφαρμογή στο πεδίο της φαρμακευτικής συνθετικής χημείας ως αναστολείς μεταλλοπρωτεασών Zn. Η μεθοδολογία κάνει χρήση της αντίδρασης Giese, μιας ευέλικτης μεθόδου ριζικής αλκυλίωσης, και μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό δεσμών C-C σε τελικό στάδιο της σύνθεσης (Late-Stage Functionalization, LSF). Με τη νέα μεθοδολογία, αναμένεται να διευκολυνθεί η ταχεία προσέγγιση ποικιλίας μορίων προς την ανακάλυψη νέων ενώσεων βιολογικού ενδιαφέροντος.   

Στις 30 Απριλίου 2019 πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η πρώτη συνάντηση της Διαχειριστικής Επιτροπής για τη Δράση COST CA18125 – Advanced Engineering and Research of aeroGels for Environment and Life Sciences – AERoGELS, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 36 χώρες.

Η Δράση COST AERoGELS αποσκοπεί στην ανάπτυξη της έρευνας, της τεχνολογίας και της εμπορικής αξιοποίησης των αεροπηκτωμάτων (aerogels) φέρνοντας κοντά επιστήμονες από Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, τη Βιομηχανία και τη Δημόσια Διοίκηση. Τα αεροπηκτώματα είναι μια ειδική κατηγορία μεσοπορωδών υλικών με πολύ υψηλό πορώδες, χαμηλές πυκνότητες και με μεγάλη ευελιξία στις φυσικοχημικές ιδιότητές τους. Παρόλο που κάποια αεροπηκτώματα έχουν ήδη φθάσει στην αγορά ως μονωτικά υλικά και έχουν χρησιμοποιηθεί και σε διαστημικά οχήματα, υπάρχει ακόμα ένα εξαιρετικά μεγάλο εύρος εφαρμογών που μπορεί να μελετηθεί και να αξιολογηθεί, π.χ. προσροφητικά υλικά, ανιχνευτές, καταλύτες, ιατρικά επιθέματα, φορείς φαρμάκων.

Σκοπός της Δράσης AERoGELS είναι η ανάπτυξη σύγχρονης τεχνολογίας και η εμπορική αξιοποίηση αεροπηκτωμάτων, με έμφαση σε εφαρμογές και τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον και εφαρμογές στον τομέα των επιστημών υγείας.

Η Δράση AERoGELS θα αποτελέσει ένα Ευρωπαϊκό δίκτυο για τη διάδοση της γνώσης στην κοινωνία, για την ενίσχυση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ βιομηχανίας και έρευνας και για την κατάρτιση νέων επιστημόνων σε θέματα έρευνας, καινοτομίας και επιχειρηματικών δεξιοτήτων μέσω τεχνικών σχολείων, επιστημονικών εκδόσεων και ερευνητικών ανταλλαγών.

Ο μακροπρόθεσμος στόχος της Δράσης AERoGELS είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μέσω καινοτόμων και ολοκληρωμένων λύσεων για το περιβάλλον και τις επιστήμες της ζωής, έχοντας ενσωματώσει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.

Οι Επίκ. Καθηγήτριες κκ Πατρίνα Παρασκευοπούλου και Μαργαρίτα Χατζηχρηστίδη από το Τμήμα Χημείας του ΕΚΠΑ συμμετέχουν στη Διαχειριστική Επιτροπή της Δράσης AERoGELS.

Περισσότερες πληροφορίες για τη Δράση AERoGELS:
https://www.cost.eu/actions/CA18125

Στα πλαίσια της Πανηγυρικής Συνεδρίας της, στις 21 Δεκεμβρίου 2018, η Ακαδημία Αθηνών απένειμε το Bραβείο Χίλδεγαρδ-Ζέρβα στην ομάδα του Επίκουρου Καθηγητή Οργανικής Χημείας του Τμήματος Χημείας, Χριστόφορου Κόκοτου και συγκεκριμένα στην Έρρικα Βουτυρίτσα (υποψήφια διδάκτορα), Δρ. Αλέξη Θεοδώρου (υποψήφιο διδάκτορα κατά την διάρκεια της έρευνας) και Δρ. Μαρούλα Κόκοτου, (μεταδιδακτορική ερευνήτρια) για την εργασία τους με τίτλο «Organocatalytic oxidation of substituted anilines to azoxybenzenes and nitro compounds: mechanistic studies excluding the involvement of a dioxirane intermediate», Green Chem., 2017,19, 1291-1298.

Η εργασία αφορά την ανάπτυξη ενός Πράσινου, φιλικού προς το περιβάλλον, Οργανοκαταλυτικού και εκλεκτικού πρωτοκόλλου οξείδωσης ανιλινών σε αζόξυ ενώσεις και νιτροβενζόλια, και πραγματοποιήθηκε εξ ολοκλήρου στο Εργαστήριο Οργανικής Χημείας του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ. Η αντίδραση αυτή, καθώς και τα προϊόντα που μπορεί να παραχθούν, είναι μεγάλης σημασίας για τη Χημική Βιομηχανία και ειδικότερα για τη Φαρμακευτική Βιομηχανία. Σημαντικό επίτευγμα της εργασίας αποτελεί και η μελέτη του μηχανισμού της αντίδρασης με χρήση Φασματομετρίας Μάζας Υψηλής Διακριτικής Ικανότητας (HRMS), με την οποία πιστοποιήθηκε η διαφορά στο μηχανισμό της αντίδρασης και αποδείχθηκε η ύπαρξh ενός νέου μηχανισμού, διαφορετικού από τον κοινά αποδεκτό στη βιβλιογραφία. Η μεγάλη σημασία της συγκεκριμένης εργασίας είχε ήδη αναγνωρισθεί από την Royal Chemical Society και το περιοδικό Green Chemistry, που επέλεξε το άρθρο ως Green Chemistry Hot Article 2017, για τη συμβολή του στην Οργανική Συνθετική Χημεία.

Το Τμήμα Χημείας της NKUA – εκπροσωπούμενο από την Πρόεδρο του Τμήματος, Καθ. Χριστιάνα Μητσοπούλου και τον  Διευθυντή του Εργαστηρίου Βιομηχανικής Χημείας, καθηγητή Ερμόλαο Ιατρού, τίμησε τον  Καθηγητή Νικόλαο Χατζηχρηστίδη – επί πολλά έτη Πρόεδρο του Τμήματος και Διευθυντή του Εργαστηρίου της Βιομηχανικής Χημείας αλλά και θεμελιωτή της Χημείας Πολυμερών με το βραβείο:

‘Chair‘s Award of Excellence’

για τη σημαντική συμβολή του στην έρευνα, την καθοδήγηση νέων επιστημόνων, τη διδασκαλία και τη διοίκηση στη Χημεία στην Ελλάδα.

Μετά από αυτό, ο καθηγητής Ν. Χατζηχρηστίδης άνοιξε το διεθνές συνέδριο “Athens Conference on Advances in Chemistry“ (Oct 30 to Nov 2) που διοργανώθηκε από το Τμήμα Χημείας του ΕΚΠΑ για την 100^η επέτειο του Τμήματος με διάλεξη 45 λεπτών με τίτλο:

“Polyhomologation: A Powerful Tool Towards Well-Defined Polyethylene-Based Polymeric Materials.”

To Τμήμα Χημείας συγχαίρει και εύχεται καλή επιτυχία στις σπουδές τους, στους κάτωθι υποψηφίους διδάκτορες που πέτυχαν να  πάρουν σε ανταγωνιστικές προκηρύξεις υποτροφίες για εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής

ΙΔΡΥΜΑ ΩΝΑΣΗ

• Μαρία Δρόσου (Ανόργανη Χημεία)

ΙΚΥ

• Παναγιώτης-Γεώργιος Κανελλόπουλος (Αναλυτική Χημεία)
• Φώτιος Καμάτσος (Ανόργανη Χημεία)
• Άγγελος Λέλης (Οργανική Χημεία)
• Θεόδωρος Μικρούλης (Οργανική Χημεία)
• Νικόλαος Μουτζούρης (Ανόργανη Χημεία)
• Νικόλαος Νικήτας (Οργανική Χημεία)
• Νικολέττα Ρόκα (Βιομηχανική Χημεία)

Το Ίδρυμα Ωνάση, επί σειρά ετών, διοργανώνει συνέδρια με επιστημονικές διαλέξεις σχετικά με τη Βιολογία και τη Χημεία. Φέτος, το επιστημονικό συνέδριο «The Onassis Foundation Science Lecture Series 2018: Eukaryotic Transcription and its Regulation» διοργανώθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης (ITE, 16-20 Ιουλίου 2018) και παρακολουθήθηκε από μια σειρά φοιτητών Βιολογίας, Ιατρικής και Χημείας από όλo τo κόσμο. Το Ίδρυμα επιχορηγεί με υποτροφίες για μετακίνηση, διαμονή και συμμετοχή στο συνέδριο σε Έλληνες και ξένους φοιτητές (μεταπτυχιακούς και τελοιόφοιτους) που επιλέγονται με βάση τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις.

Το Τμήμα Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είχε τη χαρά να εκπροσωπηθεί από τρεις φοιτητές, μέλη του τομέα της Οργανικής Χημείας. Έτσι, οι: Βουτυρίτσα Έρρικα (Χ. Κόκοτος), Παντελιά Άννα (Γ. Βουγιουκαλάκης) και Τριανταφυλλίδη Ιερασία (Χ. Κόκοτος), υποψήφιοι διδάκτορες, έλαβαν υποτροφία για παρακολούθηση του παραπάνω συνεδρίου. Στο συνέδριο παρουσίασαν και δίδαξαν σημαντικότατοι επιστήμονες όπως οι: Roger Kornberg [Stanford University, USA, Nobel Prize (2006) στη Χημεία], Victor Corces (Emory University, Atlanta Georgia, USA), Robert Roeder [The Rockefeller University, New York, USA, Lasker Award (2003) in Basic Medical Research] και πολλοί ακόμα σημαντικοί επιστήμονες.